Yem

Organik Yem İşleme İçin Gerekliliklere Kısa Giriş

TR Yönetmeliği yorumlamalarına göre

(1) Organik yemin işlenmesi:

  • İzlenebilirlik ve şeffaflığı temin etmelidir.
  • İyi bir dökümantasyon sistemi gerektirir.
  • Uygun olmayan hasat sonrası işlemeyle organik ürünlerde bulaşmaya neden olmamalıdır.

(2) Kimin organik işleyici olarak sertifikalandırılması gerekir:

Ürünlerini organik yem olarak değerlendirmek isteyen tüm işleyicilerin sertifikalandırılması gerekir.

(3) Organik hammaddelerin orijini:

Her şeyden önce, tüm hasat sonrası işleyiciler, sadece sertifikalı organik hammaddelerin organik ürünlere işlenebileceğini anlamalıdırlar.

Sadece T.R. sertifikalı hammadde T.R. pazarı için ürünlere kullanılabildiğinden, lütfen hammadde tedarikçinizden daima, TR Yönetmeliği’ne göre hazırlanan geçerli bir sertifikanın kopyasını isteyiniz.

(4) Ayırma:

  • Bazı işleyiciler, sadece organik üretirler, ancak çoğu hem organik hem de konvansiyonel üretim yapar.
  • İkinci kategorideki işleyiciler, organik ürünleri konvansiyonel olanlardan ayırmak için iyi bir sistem kurmak zorundadırlar: hammaddenin kabul edildiği andan, tüm işleme adımlarıyla, depolama odalarından, v.b. satışa kadar. Ayrım, organik ve geçiş ürünler ya da farklı standartlara göre (örn. NOP / A.B.)sertifikalandırılmış ürünler arasında da güvence altına alınmalıdır.
  • En iyi ayrım, elbette yer ile olur: organik için ayrı depolar ve işleme hatlarına sahip olarak.
  • Ancak bu bazen mümkün olmayabilir; bu durumda zaman olarak ayırabilirsiniz: organik ürünleri konvansiyonel olanlarla aynı hat üzerinde farklı zamanlarda işlersiniz; organik işlemeden önce, hattı Ek-7’de belirtilen materyaller ile temizlemek zorundasınız.
  • Sürekli prosesler durumunda (örn. değirmenler), üretici organik üretimin başında, makul miktarda bir organik ürünün hattı “temizlemek” için kullanıldığından ve konvansiyonel olarak satıldığından emin olmalıdır.
  • Ayrı depolar mümkün değilse, mevcut deponun içerisinde yeterli bir ayrım tatmin edici olabilir: örn. yerde bir hatla ayrılan sıralar, ya da düzgün olarak etiketlenmiş ayrı raflar.

(5) Dökümantasyon ve Etiketleme:

  • Bir organik işleyicinin, bir organik yönetim planına ihtiyacı vardır. Eğer bir kalite yönetim sistemine sahipse kalite el kitabında özel olarak organik yemin işlenmesini anlatan bir bölüme ihtiyacı vardır.
  • Organik ve konvansiyonel ürünlerin paralel üretiminin olduğu yerlerde, organik ürünlerin konulduğu çuvallar, kaplar, kutular, tesisinizdeki tüm adımlar boyunca etiketlenmek zorundadır.
  • İşleyici, tedarikçi sertifikalarını, sevk irsaliyelerini, işleme protokollerini, depo defterlerini ve faturaları saklamak ve dosyalamak zorundadır; tüm bu kayıtlar, ürünün organik durumunu belirtir.
  • TR Yönetmeliği organik ürünler için özel bir alım prosedürü talep eder. Lütfen bu başlıktaki KAYOS Kısa Bilgi’yi inceleyiniz.
  • Organik işleyiciler satın alınan hammadde miktarının, satılan final ürün miktarı ile tutarlı olup olmadığını değerlendirmeye imkan veren, iyi bir muhasebe sistemine sahip olmalıdır.
  • Organik işleme için, doğrudan araziden gelen açık hammadde hariç, sadece paketlenmiş ya da kapalı ve etiketli ürünler kabul edilmelidir, etiketlenmemiş ürünler, tedarikçiye geri verilmelidir.

(6) İzlenebilirlik:

  • (3), (4), ve (5) altında bahsedilen her şey, izlenebilirlikle yapılmak zorundadır, çok önemli bir konu olduğundan, burada tekrar etmekte fayda var: organik pazar yalnızca, tüketici tabağındakinin kaynağının organik araziye kadar izlenebileceğine güvendiği takdirde gelişebilir.
  • Verilen her durumda, en yüksek düzeyde izlenebilirlik sağlanmaya çalışılmalıdır.

(7) Bitkisel, Hayvansal ya da Mineral orijinli organik olmayan yem materyalleri:

Organik yemler için kullanılabilecek bitkisel, hayvansal ya da mineral orijinli organik olmayan yem materyalleri, Ek-5’te belirtilenlerle sınırlıdır.

(8) Besin katkı maddeleri ve hayvan besini olarak kullanılabilecek belirli maddeler:

Organik yemler için kullanılabilecek besin katkı maddeleri ve hayvan besini olarak kullanılabilecek belirli maddeler Ek-6’da belirtilenlerle sınırlıdır.

(9) Etiketleme:

Organik yemler kesinlikle etiketlenmelidir. Etiketlerin üzerinde:

  • Kuru materyal baz alınarak yemin organik miktarı belirtilmelidir.
  • Organik üretimden, geçiş döneminden ve tarımsal üretimden tedarik edilen yem materyallerinin yüzdesi ve sertifikasyon kuruluşunun adı yazılmalıdır.

(10) Hasat sonrası zararlı kontrolü, sanitasyon, kirletici maddeler:

  • Üretici, organik ürünün hiçbir zaman yakıtlar, pestisitler, ağaç koruyucuları, deterjanlar, küf, v.b. kirletici maddelerle temas etmediğinden emin olmalıdır.
  • Depolanan ürünlerde zararlı kontrolü için, yalnızca TR Yön. Ek-2, bahsi geçen maddeler kullanılabilir.
  • İşleme hatları ve odaların temizlik, sanitasyon ve zararlı kontrolü için, TR ilgili gıda yasasının genel kurallarının uygulanması istenir. İşleyici deterjanlar, dezenfektanlar ya da pestisitler ile bulaşmayı önlemek için gerekli önlemleri almalıdır.
  • Bunun ötesinde KAYOS, bir işleme tesisine konvansiyonel pestisitlerin uygulanmasından sonra ilgili odaya organik ürünlerin taşınmasına kadarki bekleme süresinin, ilgili madde için resmi olarak belirtilen zamanın iki katı olmasını talep eder; organik ürünle temas eden tüm yüzeyler, temiz suyla durulanmalıdır.
  • KAYOS, yukarıda bahsi geçen organik standartların parçası olmamasına rağmen organik ürünlerin uygun hijyenik koşullar altında ele alınmasını talep eder.

(11) Nakliye:

  • Organik yemler konvansiyonel yemler ile birlikte, ancak organik ürünler ile bulaşma ya da karışmayla sonuçlanmayacak şekilde sevk edilebilir.
  • Organik yemin sevk edileceği araçlar, Ek-7’de listelenen materyaller ile temizlenmelidir.
  • Nakliye esnasında, başlangıçtaki ürün miktarı, ve her bir teslimdeki teslim miktarları kaydedilmelidir.

Lütfen bunun organik standartların temel gereklerinden bilgilendirme amaçlı düzenlenmiş bir özet olduğunu unutmayınız. Elbette üretici, ilgili standardın tüm gereklerini öğrenmek ve yerine getirmek zorundadır. Üretici ya da üretici grubu KAYOS ile sözleşme imzaladıktan sonra daha detaylı bilgi sağlanacaktır.

 

  • Yeminiz sertifikalandırıldıktan sonra rasyon formülasyonunuzun Türkiye Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı tarafından kaydedilmesi gerektiğini lütfen unutmayınız.
Yönetmelik EC 834/2007(1) ye Göre Organik Hayvan Yemi Hakkında Kısa Bilgi

(1) Kapsam:

  • Bu doküman ticari konsantre, karma ve tamamlayıcı yem üretimi ile ilgilidir.
  • Kendi hayvanları için yem üreten çiftliklerin burada tanımlanan gerekliliklerin çoğu ile uyum sağlaması gerekir ancak bu amaçla ayrı bir sertifikasyona ihtiyaç duymazlar.
  • Saman, silaj ve benzeri “kaba yem” satan çiftliklerin yalnızca bitkisel üretim için bir sertifikasyona ihtiyaçları vardır.

(2) Organik yem üretimi için gereklilikleri nerede bulabiliriz?

Temel kurallarYön.  (EC) 834/07; Mad. 7 ve 18
Kompozisyon için genel koşullarYön.  (EC) 889/08; Mad. 22
İzin verilen yem materyalleri (organik bitkisel ürünler haricinde)Mad. 22 ve Ek V
İzin verilen katkılar (Tarımsal olmayan)Ek VI

(3) Organik Hammaddelerin Menşei

  • Öncelikle (çoğu için apaçık belli olan), tüm yem üreticileri, organik yem için yalnızca sertifikalı organik hammaddelerin kullanılabileceğini – aşağıdaki istitsnalar ile- bilmelidir.
  • AB pazarı ürünleri için yalnızca AB sertifikalı hammaddeler kullanılabilir.
  • Organik yem üreticisi firmanın aldığı hammaddelerin organik durumunu doğrulamak için güvenilir bir prosedür oluşturmalıdır. Farklı tedarikçiler için bir risk değerlendirmesi yapılmalı ve riskleri minimize etmek için gerekli önlemler alınmalıdır (örn, kalıntı testleri, tedarikçi denetimleri).
  • Araziden doğrudan gelen açık hammadde hariç, organik işleme için yalnızca paketli ve etiketli ürünler kabul edilebilir, etiketsiz ürünler tedarikçiye iade edilmelidir. Kamyonlar ve nakliye araçları düzgünce mühürlenmelidir. İrsaliyelerde her türlü gerekli bilgi yer almalıdır.

(4) Organik olmayan tarımsal içerikler:

Organik olmayan yem kullanımı ile ilgili tüm istisnalar son beş yıl içinde aşama aşama durduruldu, süregelenler ise şöyle:

Çiftçi için koşullarTam yem maddeleri2 İçin sonuçlarTamamlayıcı yem Maddeleri3 İçin sonuçlar
Yıllık rasyonda %5’e kadar konvansiyonel protein konsantrasyonlu (yalnızca otçul olmayanlar için)Maksimum 5%  Daha yüksek yüzdeler mümkündür – etiketler ilgili “besleme talimatlarını” içermelidir!
Toplam konvansiyonel baharatlar, bitkiler veMaksimum 1%
melasın %1’i kadar – bu içerikler organik 
kaynaklardan mevcut olmadığı sürece 
(ikinci yıldan itibaren) “geçiş süreci” üretiminden yem %30’a kadarMaksimum 30%

(5) Katkılar:

Katkı maddeleri gerçekten gerekli olanlar ile sınırlandırılmalıdır. Tarımsal olmayan katkılar Ek VI’da listelenenler ile sınırlandırılmıştır. Bu Ek’in Mayıs 2016’da revize edildiğini lütfen unutmayın! Dikkate alınması gereken bazı önemli noktalar:

  • Sürdürülebilir balıkçılıktan elde edilen ürünler yalnızca otçul olmayanlar için kullanılabilir. Balıkçılığın sürdürülebilirliği örn: MSC sertifikası ile kanıtlanabilir.
  • Aktive edilmemiş ya da öldürülmüş maya organik olmayan kaynaklardan kullanılabilir – ama tarımsal menşeili taşıyıcılar ile kullanılamaz (örn, malt çili)
  • Yalnızca Ek VI’de listelenen asitler koruyucu olarak kullanılabilir, bu asitlerin tuzları değil!
  • Vitaminlerin kullanımı tarımsal ürünlerden elde edilenler ya da bunlara özdeş olanlar ile sınırlandırılmıştır. Geviş getiren hayvanlar için yalnızca A,D,E vitaminlerinin sentetik orijinlileri kullanılabilir. AB içinde, bu durumunun yetkili otoriteden izin almayı gerektirir. Üçüncü ülkelerde, geviş getirenler için vitamin kullanımı için çiftlik seviyesinde ilgili kontrol kuruluşlarından izin almayı gerektirir.
  • Ethoxyquin yemde yaygın olarak kullanılan, organik yem üretiminde izin verilmeyen, bir anti oksidandır (koruyucu). Bazı AB üyesi ülkeler yalnızca A vitaminini stabilize etmek için ethoxyquin kullanımına izin verirler anca başka bir amaçlar değil!

(6) Ayrım:

  • Bazı firmalar yalnızca organik üretir, ancak çoğu ikisini de üretim: organik ve konvansiyonel.
  • Hem organik hem konvansiyonel üreten üreticiler, organik ürünleri konvansiyonel ürünlerden ayırmak için iyi bir sistem kurmalıdırlar: hammaddenin alımından itibaren, tüm işleme, depolama vs adımlarını satışa kadar içeren bir sistem.
  • Elbette en iyi ayrım, yerde yapılan ayrımdır: organik için ayrı depolar ve işleme hatları gibi.
  • Ancak bu her zaman mümkün olmayabilir; bu durumda zamanda ayrım yapabilirsiniz: organik üretiminizi, konvansiyonel ile aynı hatta ama farklı zamanda işleyebilirsiniz; organik işlemeye başlamadan hattı temizlemelisiniz.
  • Yem üretimi normalde devamlı bir prosestir, kullanılan ekipmanlar kolayca temizlenemezler. Operatör, organik işlemenin başında, organik ürünün makul bir miktarının hattı “ temizlemek” için kullanıldığından e konvansiyonel satıldığından emin olmalıdır.
  • Organik yemin genetiği değiştirilmiş (GD) bitkiler ile bulaşma riskine özel önem gösterilmelidir. Örneğin genetiği değiştirilmiş mısır, soya ya da kolza tohumu pozitif laboratuvar sonuçlarına sebep olabilir!
  • Ayrı depo alanlarının uygulanabilir olmadığı durumlarda, mevcut depo alanında uygun bir ayrım sağlanması da yeterli olur: örn. Yerde çizgiyle ayrılmış sıralar, ya da uygun şekilde etiketlenmiş ayrı raflar.

(7) Dökümantasyon:

  • Bir organik üreticinin, bir organik yönetim planı olmalıdır. Eğer firmanın bir kalite yönetim sistemi varsa, kalite el kitabı bir bölümü organik ürünün işlenmesine ayrılmalıdır.
  • Organik ve konvansiyonel ürünlerin paralel üretiminin olduğu durumlarda, organik ürünün bulunduğu torbalar, konteynerler, kutular, işletmenizdeki her aşamada etiketli olmalıdır.
  • Müteşebbis, tedarikçi sertifikaları, irsaliyeler, alım notları, işleme kayıtları, depo defterleri ve faturaları tutmalı ve dosyalamalıdır; tüm bu dökümanlar “organik” atıfı içermelidir.
  • Zararlı kontrolü, sanitasyon, kirletici maddeler:
    • Zararlı kontrolü için herhangi bir madde kullanmadan önce, müteşebbis bunları önlemek için gerekli adımları atmış olmalıdır.
  • Müteşebbis, organik ürünün hiçbir zaman yakıt, pestisit, ahşap koruyucular, deterjanlar, küf gibi

kirletici maddeler ile temas etmediğinden emin olmalıdır.

  • Depolanan ürünlerin zararlı kontrolü için, yalnızca Yön. (EC) 889/08’in Ek II’ sinde belirtilen maddeler kullanılabilir.
  • İşleme hatları ve odalarının temizliği, sanitasyonu ve zararlı kontrolü için, “iyi üretim uygulamaları” nın genel kuralları geçerlidir. İşleyici, deterjanlar, dezenfektanlar ya da pestisitler ile bulaşmayı önlemek için gerekli önlemleri almalıdır.
  • Bunun ötesinde, KAYOS’ un politikasına göre, bir işleme ünitesinde konvansiyonel pestisit uygulaması yapıldıktan sonra, ilgili odaya organik ürünler getirilene kadar, ilgili madde için resmi olarak belirtilmiş bekleme süresinin iki katı kadar beklenmesi gerekir; organik ürün ile temasa giren tüm yüzeylerin bol su ile yıkanması gerekir.
  • Etiketleme:
    • İşlenmiş yem, şunları sağladığı sürece AB organik logosunu taşıyabilir:
  • Bitkisel ve hayvansal ürünlü tüm içerikleri organik ise
  • Toplam kuru maddenin en az %95’i (mineraller ve diğer katkılar dahil!) organik ise

AB organik logosu ile ilgili daha fazla detay için lütfen “Kısa Bilgi Organik Etiketleme” dökümanımıza başvurunuz.

  • Daha az organik içerik içeren ama yukarıdaki 4. ve 5. Bölümdeki gereklilikler ile uyumlu olan yemler “ Yönetmelik (EC) 834/2007’ye göre organik üretimde kullanılabilir” referansı taşıyabilir.
    • Ayrıca, etikette bulunması gerekenler:
 Tarımsal içeriklerin %si (KM4)Toplam KM %siHangi içerikler / katkılar
Toplam  tarımsal içerikler x 
Organik üretimden içeriklerx x
Geçiş döneminden içeriklerx x
Konvansiyonel içeriklerx x
Mineraller ve katkılar xx

                        4 KM = Kuru madde

Lütfen bunun organik standartların temel gereklerinden düzenlenmiş bir özet olduğunu unutmayınız. Elbette üretici, ilgili standardın tüm gereklerini öğrenmek ve yerine getirmek zorundadır.

Organik Yem Üreticileri İçin Standart Kontrol Plan

TR Organik Tarım Kanunu ve Yönetmeliği yorumlarına göre

Asgari olarak, organik yem üreticileri aşağıdaki şartları sağlamalıdır:

1GözdenGeçirmeOrganik Yönetim Planı veuygulamaları
2FizikselKontrolTüm yem işleme bantlarının, hammadde alım bölgeleri, hammadde, yarı bitmişve bitmişürün depoları, paketleme birimlerinin, temizleme ve dezenfeksiyon ürünlerinin depolanması için kulanılan birimlerin vs (fason birimler dahil)aşağıdaki noktaların göz önünde bulundurularak ziyaretedilmesi; Organik hammaddeninmenşeiSertifikalandırılmamışürünlerin, ürün kabulünden, son alım-satıma kadar, tüm işlemlerden ayrılması (zaman ya da mekanolarak)Yem işlem yardımcıları ve yem katkı maddelerikullanımıTemizlik ve zararlı kontrolprosedürleriGDO (Genetiği DeğiştirilmişOrganizmalar)Yasaklanmış metotlar (iyonize radyasyon vs.)Yasaklanmış veya başka kirletici maddeler ile olasıtemasEtiketleme veizlenebilirlik
3KayıtlarNihai fason birimler de dahil olmak üzere biriminçizimiİşlemlerin açıklandığı akışşemasıFason birimlerle yapılansözleşmeReçetelerTüm hammadde tedarikçilerinin geçerli sertifikalarınınkopyalarıHammadde tedarikçilerilistesiOrganik ürünler için müşterilistesiSatın alınan tüm organik hammaddelerinkayıtlarıAlım prosedürükayıtlarıDepolamakayıtlarıİşlemekayıtlarıZararlı kontrolü kayıtları, temizleme, dezenfeksiyon ve zararlı kontrolü için kullanılan maddelerinlistesiYem işlem yardımcıları, katkı maddeleri ve hammaddelerin üretimindeGDO kullanılmadığına dair deklarasyonÇıkan tüm organik ürünlerinkaydıMuhasebekayıtları(Varsa) Kalite el kitabının organik işleme hakkındakibölümleri

Lütfen bunların asgari gereklilikler olduğunu unutmayınız. Birçok durumda ek konular kontrol programına eklenmek durumunda kalacaktır!

4Ayrıca Bakınız* İzlenebilirlik
* Pestisit kalıntıları ve Numune alım sıklığı
* Minimum hijyen koşulları
* İşleme birimlerinde zararlı kontrolü
* TR-organik yem üretimi kısa bilgi
* Organik yem üretimi yönetim planı