Hayvancılık – Kayos Belgelendirme

Organik Hayvan Yetiştiriciliği için Gerekliliklere Kısa Giriş

TR Yönetmeliği, Avrupa Birliği Yönetmeliği (EC) 834/07*, A.B.D. Ulusal Organik Programı (NOP) standart yorumlamalarına göre

Organik hayvan yetiştiriciliği:
Organik yem
Genetiği değiştirilmiş organizmaların (GDO) kullanılmaması
Mevcut araziye bağlı hayvan sayısı
Hayvan refahına yüksek öncelik (örn. yeterli barınak)
Doğal veterinerlik ilaçlarına öncelik; sadece başka çözüm bulunmadığında allopatik metotların kullanılması
Hayvan gübresi bir kirlilik kaynağı olmamalıdır
Maksimum miktarlarda değil, sağlıklı, iyi kalitede süt, yumurta ve et.

Yemleme:
NOP: Sadece organik yem, sadece National Listede bahsedilen katkı maddeleri ve destekler (§ 205.603), kullanılır. Geviş getirenler, en azından yılın bir kısmında, otlaklara girebilmelidir.

A.B.-Yönetmeliği:

	Otçullar (geviş getirenler, atlar)	Domuzlar	Kümes hayvanları
Genç hayvanların yetiştirilmesi	Doğal süt (inekler için 3 ay, koyun ve keçiler için 45 gün)	40 gün doğal süt	Özel gereklilik belirtilmemiş
Otlatma	Yerel imkanlara göre otlatmanın maksimum yapılması	Arzu edilir, ama gereklilik belirtilmemiş
Kaba yem	Kuru maddenin en az %60’ı	Kaba yem günlük orana eklenmelidir
Kendi çiftliğinden yem	Kuru maddenin en az %60’ı (yaylacılık hariç)	Kuru maddenin en az %20’si
Geçiş dönemindeki araziden yem	Kuru maddenin en fazla %30’u (Geçiş dönemindeki arazinin aynı çiftliğe ait olması durumunda %100’ü); çok yıllık otlaktan birinci geçiş yılında maksimum % 20.
Konvansiyonel yem	İzin verilmez. (konvansiyonel melas için bir istisna vardır, domuzlar ve kümes hayvanları için %5’e kadar konvansiyonel protein yemleri, organik kaynaklardan bulunamadığı sürece kullanılabilir).
Katkı maddeleri	Sadece Yön. (EC) 889/08 Ek VI’da listelenenler

TR Yönetmeliği:

	Otçullar (geviş getirenler, atlar)	Domuzlar	Kümes hayvanları
Genç hayvanların yetiştirilmesi	Doğal süt (büyükbaş hayvanlarda ve taylarda 90 gün, küçükbaş hayvanlarda 45 gün)	40 gün doğal süt	Özel gereklilik belirtilmemiş

Otlatma	Yerel imkanlara göre otlatmanın maksimum yapılması	Arzu edilir, ama gereklilik belirtilmemiş
Kaba yem	Kuru maddenin en az %60’ı	Kaba yem günlük orana eklenmelidir
Geçiş dönemindeki araziden yem	Kuru maddenin en fazla %30’u (Geçiş dönemindeki arazinin aynı çiftliğe ait olması durumunda %60’ı).
Konvansiyonel yem	Doğal afetler nedeniyle yem üretiminin azalması halinde, afet bölgesinde kısa bir süre için Bakanlığın belirleyeceği oranda konvansiyonel yem maddelerinin hayvan beslenmesinde kullanımına izin verilir.
Mineral kaynaklı yem maddeleri ve Katkı maddeleri	Sadece, Ek-5 ve Ek 6’da listelenenler

Barındırma:
- Hem TR, AB Yön. hem de NOP hareket ve konforlu davranış özgürlüğü, yeterli yatak ve sıcaklığın sağlandığı uygun barınma talep eder. Hayvanlar, temiz hava, direk güneş ışığı, gölge ve sığınağa girebilmelidir.
- Ahırlar, hastalık ve zararlıları önlemek için temiz tutulmalıdır. Ahırlarda temizlik, dezenfeksiyon ve zararlı kontrolü için, TR Yön. Ek-7, National List (NOP) ve Yön. (EC) 889/08 Ek VII’de bahsi geçen maddeler kullanılabilir.
- TR Yön. ve A.B.-Yönetmeliği (EC) 889/08, ahırlar ve dış egzersiz alanları için daha ileri detaylar da vermektedir, örn.:
  - Hayvanlar bağlanmamalıdır
  - Hayvan barınağı, düz fakat kaymayan yüzeylere sahip olmalıdır. Toplam yüzeyin en az yarısı (memeliler) ya da üçte biri (kümes hayvanları) kesintisiz, yani tahta ya da ızgaradan yapılmamış olmalıdır
  - Buzağılar, bir haftalık olduktan sonra ayrı kafeslerde tutulmamalıdır
  - Dişi domuzlar gruplar halinde tutulmalıdır, yavru domuzlar düz platformlarda ya da yavru domuz kafeslerinde tutulamaz
  - Kümes hayvanları açık-otlak şartlarında yetiştirilmelidir ve kafeslerde tutulamazlar
  - Sucul kümes hayvanları, bir nehir, gölet ya da göle girebilme imkanına sahip olmalıdır.
  - Kümes hayvanı barınağı başına maksimum hayvan sayısı, Yön. (EC) 889/08 Madde 12’de ve TR Yön. Madde 19- 5) ’te belirtilmiştir.
  - Diğer detaylar için Yön. 889 Ek III, TR Yön. Ek 3,4,5,6,7’ye bakınız.
Hayvancılık yönetim uygulamaları:

TR ve A.B.-Yönetmeliği:

Prensipte doğal üreme kullanılmalıdır. Suni tohumlamaya izin verilmektedir. Diğer yapay üreme şekilleri (örneğin embriyo transferleri) yasaktır.
- Koyunların kuyruklarına elastik bantlar yapıştırmak, kuyruk kesme, dişlerin kesilmesi, gagaların kesilmesi ve boynuz kesme sistematik olarak yapılmamalıdır. Bu işlemlerin bazılarına, istisnai durumlarda, güvenlik ya da hayvan sağlığı nedenleri ile izin verilebilir.
- Buzağı besi koşulları anemiye yol açamaz.
- Kümes hayvanları için minimum kesim yaşı Yön. (EC) 889/08 Madde 12’de ve TR Yön. Madde 19-6)r)’de verilmiştir.
- Hayvanlar, stresi en aza indirecek bir şekilde nakledilmeli, yüklenmeli ve boşaltılmalıdır. Konvansiyonel yatıştırıcılar ya da elektrikli hayvan yürütme aletleri yasaktır.
- Hayvan ve hayvan ürünleri belirlenmelidir.
- Çeşitli türler için hayvan yoğunlukları Yön. (EC) 889/08 Ek IV’te ve TR Yön. Ek -4’te verilmiştir.

Hayvanların orijini ve geçiş periyodu:
- Dayanıklı, yerel olarak adapte olmuş çeşitler seçilmelidir.
- Hayvanlar organik işletmelerden alınmalı ve doğumdan itibaren, bazı istisnalarla organik standartlara göre yönetilmelidir. Hayvanlar ve hayvan ürünleri, en az aşağıdaki süreler boyunca organik yönetim altında olduğu takdirde organik olarak satılabilir:

	TR ve A.B.-Yönetmeliği	NOP
Kümes hayvanları	Geldikleri çiftlikten ayrıldıklarında üç günlük yaştan küçük olmak kaydıyla, yumurta tavukları 6 hafta, diğer kümes hayvanları 10 hafta	Hayatının 2. gününden itibaren
Et için beslenen hayvanlar	Keçi, koyun, domuzlar için 6 ay, sığırlar için 12 ay (yaşam sürelerinin en az ¾’ü)	Doğumdan itibaren
Süt için beslenen hayvanlar	Sütü organik olarak satmadan önce 6 ay	Organik satma öncesinde 1 yıl
Yenilmeyen ürünler	Belirtilmemiş	Organik satma öncesinde 1 yıl (örn. yün)
Yemlik arazinin geçişi	Çiftliğin tüm yemlik arazisi organiğe geçirilmelidir, meralar için geçiş süresi 1 yıla indirilebilir (kimyasal kullanılmayan otlaklarda 6 ay)	En az 3 yıl kimyasalların kullanılmaması
Damızlık hayvan	Sadece erkek damızlık hayvan kısıtlama olmadan konvansiyonel çiftliklerden satın alınabilir.	Organik olmayan damızlık alımına izin verilir. Dişiler, eğer yavru hayvanlar organik olarak yetiştirilecekse, gebeliğinin son üçte birinden sonra çiftliğe getirilmemelidir.

A.B.-Yönetmeliği durumunda, konvansiyonel hayvanların satın alınması, daha ileri bazı kısıtlarla sınırlandırılmıştır. Detaylar için lütfen KAYOS ile temas kurunuz!

Hayvan ürünleri geçiş periyodu boyunca konvansiyonel olarak satılmalıdır!

Veterinerlik uygulamaları:
- Hastalıklar ve zararlılar, dayanıklı türlerin seçimi, yeterli besleme, barındırma, sanitasyon koşulları ve aşılarla önlenmelidir.
- Hayvanlar önlemlere rağmen hastalanırsa tedavi edilmeli, öncelik doğal ya da homeopatik tedavilere verilmelidir.

Konvansiyonel tedavi durumunda, TR ve A.B.-Yönetmeliği’ne göre bekleme süresi iki katına çıkarılmak zorundadır; NOP’a göre hayvan §205.603’da yer almayan bir madde ile tedavi edildiyse hayvanlar konvansiyonel olur ve tekrar organiğe döndürülemez.
- Konvansiyonel ilaçların önleyici kullanımı yasaktır. Bu, özellikle antibiyotikler, kokkidiostatikler ya da büyümeyi teşvik eden hormonları kapsar.

Kayıtlar:
- İlk kontrol yapılmadan önce, çiftçi sertifikasyon firmasına bir organik yönetim planı sunmak zorundadır; bu plan, yıllık olarak güncellenmek zorundadır.

En azından tüm veterinerlik uygulamalarının yanında, hayvanların doğum, satın alma, satış ve ölümünü kaydeden bir ahır günlüğü tutulmalıdır.
- Yem, veteriner ilaçları, hayvanlar, v.b.’nin satın alımı için faturalar dosyalanmalıdır.
- Üretilen hayvansal ürün miktarları kaydedilmelidir.

Çiftlik, organik ürünlerin satımı için en azından basit bir muhasebe sistemine sahip olmalıdır.

Bilgi:
- Çiftçi, ilgili standartların bir kopyasını bulundurmak ve onları çalışmak zorundadır
- Çiftçinin, organik hayvancılık kuralları ve teknolojileri hakkında yeterli bilgi düzeyi olmalıdır.

*Not: AB içersinde yönetmelik en sıkı şekliyle uygulanmak zorundadır. Avrupa Birliği dışındaki üçüncü ülkelerdeki ürünler “denk” olarak sertifikalandırılabilir.

*Not 2: TR Yönetmeliği’ne göre organik hayvancılık faaliyetinde bulunmak isteyen ve faaliyet alanına göre Bakanlık ilgili kayıt sistemine kayıtlı olan müteşebbis, aşağıda yer alan bilgi ve belgeler ile kontrol ve sertifikasyon kuruluşuna veya kontrol kuruluşuna başvurur.

Müteşebbisin adı, adresi, T.C. kimlik numarası ve varsa vergi numarası, yabancı gerçek kişilerde ise yabancı kimlik numarasını içeren kimlik bilgi ve belgeleri,

İşletmenin yeri ve konumuna dair bilgiler,

Lütfen bu bilgilerin organik standartların temel gereklerinden düzenlenmiş bir özet olduğunu unutmayınız. Elbette üretici, ilgili standardın tüm gereklerini öğrenmek ve yerine getirmek zorundadır. Özellikle A.B.-Yönetmeliği, yem, barındırma, geçiş, v.b. konularda daha pek çok detay içermektedir.

Organik Hayvancılık için Standart Kontrol Planı

Avrupa Yönetmeliği (EC) 834/07*, A.B.D. Ulusal Organik Programı (NOP) ve JAS standart yorumlamalarına göre

Çiftliğinizin bitkisel üretim kısmı için (çayır, otlak ve diğer yemlik bitki alanları dahil), lütfen Organik Bitkisel Üretim için Standart Kontrol Planı’nı inceleyiniz.

Asgari olarak, organik hayvancılık denetimi aşağıdaki hususları kapsayacaktır:

1	Gözden geçirme	Organik Yönetim Planı ve uygulamaları
2	Fiziksel Kontrol	Tüm araziler, otlaklar, hayvanlar tarafından kullanılan dış alanlar aşağıdaki noktalar üzerinde odaklanılarak ziyaret edilir: Hayvanların menşeiHayvan sağlığı ve refahıHer hayvan için yeterli alan, hareket özgürlüğü, yatacak alan, havalandırma, gölgelik, barınak gibiHareket konforu ve sosyal davranış imkanıBeslenme ve su kalitesi ve ulaşılabilirliğiTemizlikVeterinerlikHayvanların kimliğiGübre ve idrar depolama
		Ahırların, depoların, çiftlik işleme birimlerinin ve diğer çiftlik binalarının aşağıdaki noktalar üzerinde odaklanarak ziyareti; Yemlerin menşei ve katkı maddelerinin uygunluğuEtiketleme, izlenebilirlikSertifikasız ürünlerin hasat sonrası ayrımıHasat sonrası kirlilik kaynakları
3	Kayıtlar	Tüm arazilerin çiftlik binalarını ve hayvan barınaklarının detaylarını da içeren harita ya da krokileriSatın alınan hayvanların, yemlerin, veterinerlik hizmetlerinin ve diğer ilgili girdilerin faturaları.Ahır günlüğü, hayvanların menşeiGünlük üretim kayıtlarıDepolama belgeleri ve/veya işleme ve/veya paketleme protokolü (ilgili ise)Hayvancılık ürünlerinin satışı için tutulan muhasebe kayıtları

Lütfen bunların asgari gereklilikler olduğunu unutmayınız. Birçok durumda ek konular kontrol programına eklenmek durumunda kalacaktır!